کد مطلب:33693 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:99

به بیان دیگر در یك جامعه ی مسلمان باید مجاری لازم برای امكان اجرای این امر پیش بینی شده باشد. نباید راهها و درها به نحوی بسته باشند

[صفحه 267]

كه كار همواره فقط از یك سو شدنی باشد. به تعبیر دیگر یك جامعه ی امر به معروف پذیر و نهی از منكر پذیر سازمانی دارد و در آن مجاری اعمال این امر چنان تمهید شده است كه با یك جامعه ی امر به معروف ناپذیر و نهی از منكر ناپذیر تفاوت جدی دارد. به واقع نمی توان بدون توجه به ویژگی های ساختاری یك جامعه فقط به مردم امر كرد كه امر به معروف كنید یا نهی از منكر نمایید. توصیه ی مردم به امر به معروف و نهی از منكر به این فرض مسبوق است كه جامعه چنان بنا شده است كه در آن انجام این امور امكان پذیر است. امر به معروف و نهی از منكر در هر جامعه ای امكان پذیر نخواهد بود. اگر انجام این امور یك وظیفه و فریضه است، مهیا كردن زمینه های تحقق آنها نیز فریضه می باشد. لذا مسلمین برای آنكه بتوانند به این فریضه عمل كنند باید جامعه را چنان بسازند كه انجام این امر در آن ممكن باشد. بنابراین معلوم می شود كه وقتی خداوند می فرماید:

كنتم خیر امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنكر (آل عمران، 110)

به این معناست كه شما بهترین امت اید زیرا به گونه ای هستید كه در میان شما امر به معروف و نهی از منكر ممكن است و لذا امر به معروف می كنید. به عبارت دیگر شما چنان به امور سامان داده اید و چنان مجاریی فراهم ساخته اید كه انجام این فریضه در میان شما میسر شده است. لذا یكی از بهترین شاخص های نیكی و پاكی و افضلیت یك امت این است كه ببینیم آیا امر به معروف و نهی از منكر در آن جامعه ممكن هست یا خیر. (به قول فیلسوفان آنالیتیك «باید» همیشه دلالت بر «می شود» دارد. لذا شما امر به معروف می كنید و باید بكنید، دلالت دارد بر امكان امر میان شما).

كسانی كه می خواهند مردم را امر به معروف و نهی از منكر كنند، در مرتبه ی اول باید نگران این مطلب باشند كه آیا شرایط و زمینه های تحقق این امور را فراهم كرده اند یا خیر. این مطلب بخصوص هنگامی اهمیت بیشتر

[صفحه 268]

می یابد كه نوبت به امر به معروف و نهی از منكر دولت و حاكمان برسد. حاكمان جامعه اسلامی هم باید نگران این امر باشند كه مجاری و امكانات امر به معروف و نهی از منكر را (مخصوصا نسبت به خودشان) فراهم كرده اند یا نه. چون همچنانكه پیشتر بیان شد از نظر فریضه ی دینی هیچ طایفه یا فردی از این امر مستثنی نیست و فوق این امر قرار نمی گیرد. همه به امر به معروف و نهی از منكر مكلفند و همه در انجام آن محق اند.

یكی از مهمترین اركان یك نظام اسلامی این است كه در آن نظام، مجاری لازم برای امر به معروف و نهی از منكر حاكمان وجود داشته باشد. در غیر این صورت به همان میزان كه از این مقام دورتر باشیم از «نیكوترین امت بودن» نیز دورتر خواهیم بود.

صفحه 267، 268.